Avrupa’da Aşırı Sağ: Ulusaşırı Bir Hareket Olarak PEGIDA Örneği

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Soğuk Savaş’ın Batı kanadının lideri ABD’nin desteği ile Batı Avrupa’da yeni bir düzen kurulmuştu. Bu düzende 1949 yılı itibarıyla Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) ile somutlaşmaya başlayan Avrupa entegrasyonu fikri hızlı bir şekilde güç kazandı. Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg’un katılımı ile kurulan AKÇT, bugün Avrupa Birliği’ne (AB) dönüşen yapının temelini teşkil etti. İdealist fikirlerle bölgedeki en büyük sorunlardan birisi olan Fransa ve Almanya arasındaki kömür-çelik mücadelesini iş birliği temelinde sona erdirmeyi amaçlayan bu girişim, Batı Avrupa’da özellikle savaş sonrasında doğan nesillerin gelecek için ümit var olmalarını sağlamıştı. Ancak örgütün Avrupa’daki diğer ülkeleri de bünyesine yavaş yavaş katmasına ve görece bir Avrupalılık değerleri sistemi oluşturmasına rağmen Avrupa’da zaman zaman kendisini hissettiren fakat ana aktör olmaktan daima uzak olan aşırı sağ hareketler, 11 Eylül’deki terörist saldırılar, 2008 Dünya Ekonomik Krizi ve Arap Baharı sürecinde meydana gelen özellikle 2015 Mülteci Krizi olarak bilinen Avrupa’ya yönelik büyük göç hareketleri gibi önemli olaylardan sonra kendisinden sıkça bahsettirmeye başladı.

Avrupa özelinde aşırı sağın ana akımlaşma yolunda hızla ilerlediği, söylemini kabul ettirme ve yayma mücadelesi verdiği söylenebilir. Bu mücadele aşırı sağ düşüncelere sahip kimselerce siyasi arena, internet ortamı ve sokaklar gibi farklı mecralarda sürdürülmektedir. Siyaset dışı mecralarda kendisini gösteren ve ulusaşırı bir özelliğe kavuşan Batı’nın İslamlaşmasına Karşı Vatansever Avrupalılar (PEGIDA) hareketi, Avrupa’da toplumsal anlamda en çok dikkat çeken oluşum olarak araştırmalara konu olmaktadır. Özellikle ulusaşırı özelliği ile diğer hareketlerden önemli bir ayrışma gösteren PEGIDA’yı anlamak, Avrupa’daki aşırı sağ hareketlerin toplumsal boyutlarını açığa kavuşturmak adına oldukça önemlidir.

Bu çalışma, aşırı sağın Avrupa’daki gelişimine değindikten sonra Almanya özelinde gelişen PEGIDA hareketine odaklanacak, Almanya’da aşırı sağın gelişimini, Almanya için Alternatif Partisi’nin (AfD) verilerini, PEGIDA’nın kuruluşunu ve düzenli protestolar sürecini aktardıktan sonra hareketin ulusaşırı gelişimini ortaya koyacaktır.