Çağdaş Irak’ta Arap Aşiretlerinin Siyasi Rolü

Modern Irak tarihinde Arap kabile ve aşiretlerinin siyasal, sosyal hayattaki rolü ve etkisinin büyük olduğunu söylemek mümkündür. 16. yüzyılın sonlarından Birinci Dünya Savaşı’na kadar bazı aşiret koalisyonları bağımsız emirlikler oluşturmuştur. Bu emirlikler, Arap çöllerinde Musul’un batısındaki Sincar Dağı’ndan Fırat’ın batısına geçerek oradan da Basra’nın batısı ve Arap Yarımadası’nın kuzeyine kadar yayılmıştır. Bu çöl emirlikleri Irak’ın diğer bölgelerindeki şehirler ve ana yollarda hakimiyet sağlamıştır.

Irak toplumuna etkileri, modern Irak tarihi boyunca düzenin ve mevcut yapının devamı konularında ana öğe olmaları ve kendi bireylerini başka aşiretlere mensup birey ya da cemaatlerden saldırı ya da zulme karşı korumaları, bu aşiret ve kabilelerin en önemli özellikleridir. Özellikle devlet otoritesinin zaafa uğradığı ve yasaların uygulanmasının zor olduğu zamanlarda aşiret gelenekleri yasalardan daha güçlü ve daha bağlayıcı olmaktadır. Dolayısıyla Iraklıların çoğu eğitim ve sosyal seviyelerine bakılmaksızın aşiret sistemine ve geleneklerine saygı duymaktadır. Çünkü aşiret sistemi bir güç kaynağı olarak kabul edilmektedir. Aynı bağlamda, modern Irak devletinin kurulmasından bu yana Irak’ta faaliyet gösteren tüm siyasi partiler ve akımlar, yönetimde olsa da olmasa da aşiret ve kabilelerin rızasını kazanmaya çalışmaktadır.

Bu çalışma, modern Irak’ta Arap kabilelerinin siyasi rollerini ele almaktadır ve dört ana bölüme ayrılmaktadır. Birinci bölüm Irak’taki Arap aşiretlerinin sınıflandırılması ve coğrafi dağılımı üzerinedir. Bu bölümde Irak’taki Arap aşiretlerinin coğrafi dağılımını gösteren bir tablo bulunmaktadır. İkinci bölüm ise Nisan 2003’teki ABD işgalinden önce Irak’taki Arap aşiretlerinin durumunu ele almaktadır. Üçüncü bölüm aşiretlerin Nisan 2003 sonrası durumunu ele almaktadır. Dördüncü bölüm ise Mayıs 2018’te yapılan Irak Parlamento seçimlerinde Arap aşiretlerinin siyasi rol ve etkilerini incelemektedir.