COVID-19 ile Dijital Mücadele ve Uluslararası Rekabet

COVID-19 salgını sağlık boyutunun ötesinde yalnızca uluslararası güvenlik gündemi ve uluslararası sistemin geleceği, hegemon ve olası meydan okuyucular arasındaki ilişkiler ve siber güvenlik konusunda önemli değişimlere müsait bir ortam oluşturmamaktadır. Salgın, aynı zamanda ulusal ve/ya bölgesel kimi güvenlik aygıtlarının yeni araçları kullanımı ve/ya eski araçları mevcut duruma uyarlaması, operasyonel anlamda mevcut kapasitelerini salgınla ilgili harekatlara kaydırmaları gibi sonuçlar da doğurmuştur. Güvenliğin ilgi alanının son yüzyılda ilk kez bu düzeyde ciddiyetle ve küresel manada insan sağlığını kapsar şekilde genişlemesi nedeniyle ortaya çıkan durumun yansımaları olacaktır. Salgının güvenliğin kadim konuları üzerinde yapabileceği doğrudan ve dolaylı etkiler neticesinde muhtemeldir ki, toplumsal sağlık ve biyolojik tehditler bu süreçteki konumunu aynı oranda korumasa dahi COVID-19 sonrası dönemde eskisinden çok daha önemli ve öncelikli bir mesele olarak yalnız sağlık alanındaki ulusal, bölgesel ve küresel aktörlerin değil, tüm ulusal ve uluslararası örgütlerin gündeminde olacaktır. İşte bu nedenledir ki COVID-19, geldiği nokta itibariyle devlet aygıtının yalnız sağlıkla ilgili değil, güvenlikle doğrudan ilgili aktörlerinin de gündemini teşkil etmektedir.

COVID-19 salgınının pandemi olarak ilan edilmesi ve enfekte sayıları ile ölüm vak’alarının hızla artmasıyla birlikte dünyada farklı kapsamlarda olmak üzere sokağa çıkma kısıtlamaları getirilmiştir. İletişimin ve iş devamlılığının siber dünyaya kaymasıyla oluşan siber tehdit, sokaktaki hareketliliğin azalmasıyla oluşabilecek fiziki tehditler ve bunlara karşı tedbirlere dair kısa bir değerlendirmeyi daha önce yapmıştık. Bununla birlikte daha özelde mevcut meydan okumalara karşı ülkelerin ellerindeki kimi imkânları nasıl dönüştürmeye ve mevcut araçları nasıl çeşitlendirmeye başladıkları bu yazının ana tartışması olacaktır.

Her ne kadar önde gelen ülkelerin salgın hastalığa karşı tasarlanmış önlemleri ve genel bir eylem planı olsa dahi gerek bu planların uygulanabilirlikteki zorluğu, gerek zamanlamayla ilgili sıkıntılar gerekse de COVID-19 salgınının böylesi bir planlamada öngörülenden daha hızlı yayılması gibi sebeplerle mücadele pek çok ülkede tasarlanandan daha zor bir hal almıştır. Temelde salgının ülkelerin sağlık kapasitelerini aşma ihtimalinden kaynaklanan, hastalığın kendisinden daha büyük ve esas itibariyle de hastalığı bugünkü ölçekte bir tehdit haline getiren bu endişeler yalnızca sağlık sektörünün gündemi olmaktan hızla çıkmıştır. Sağlık odaklı ve hastalığın yayılması engellenemediği taktirde oluşabilecek güvenlik risklerinin muhtemel artışına yönelik endişeler, COVID-19 salgınını hızla güvenlik alanı ve güvenlik aygıtlarının konusu haline getirmiştir.