Ekonomik Kriz Kıskacında Lübnan: Kırılganlıklar ve Çözüm Arayışları

İç savaşın bittiği 1990 yılından bu yana Lübnan’ın dış borç stoku artma eğiliminde olmuş, en nihayetinde ülkenin kamu borcu GSYH’sinin yaklaşık %175’ine denk gelen 90 milyar doları aşmıştır. Özellikle siyasi yapının da etkisiyle artan cari harcamaları karşılamak için borçlanma yoluna gidilmesi, borçları sürdürülemez hâle getirmiş; nihayetinde hükûmet 9 Mart 2020’de vadesi gelmiş borçlarını ödeyemeyecek konuma gelmiştir.

Lübnan'daki siyasi sistemin din ve mezhep temelinde kurulmasının yol açtığı yönetim zafiyetinin yanı sıra 2011 yılında çıkan Suriye İç Savaşı'na bağlı olarak ortaya çıkan mülteci akını ve diğer olumsuz etkenler ekonomik krizi daha da derinleştirmiştir.

Bu çalışmada ülkenin demografik, siyasi ve ekonomik yapısı hakkında bilgi verilerek ulaşılabilen veriler ışığında; Lübnan’ın kamu ve ödemeler dengesi açıkları, bunların sonucu olarak dış borçları ve bu borçların finansman çabaları incelenmiştir. Bunun yanı sıra, ekonomik daralma sürecinin hanehalkına yansıması sonucunda ortaya çıkan önemli toplumsal olaylara da değinilmiştir.

Çalışmada esas itibarıyla Dünya Bankası, IMF ve Lübnan Maliye Bakanlığı verileri kullanılmıştır. Ancak çalışma esnasında gerek kullanılan veri kaynakları içerisinde gerekse veri kaynaklarının kendi içerisinde tutarsızlıklar görülmüştür. Bu tutarsızlıkların bir kısmının, yerli paranın dolar cinsinden resmî fiyatı ile piyasa fiyatı arasındaki makasın yüksek olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.