Irak Dil Kurumu Yasası ve Türkmenler

Irak Parlamentosu kısa bir süre önce “Irak Dil Kurumu” yasa taslağını kabul ederek yasalaştırmıştır. Yasa resmi gazetede yayınlandıktan sonra yürürlüğe girecektir. On iki yıl gecikmeli olarak kabul edilen bu yasaya göre kurulacak olan Dil Kurumu, Başbakanlığa bağlı ve tüzel kişiliğe sahip bir kurum olacaktır. Adı geçen yasaya göre kurumun görevleri ise şunlardır:

- Bilimsel konularda devletle ve devlet müesseseleriyle istişarelerde bulunmak.

- Arapça, Kürtçe, Türkmence ve Süryanice dillerinin sağlamlığını korumak; bu dillerin bilim, edebiyat ve sanat alanlarının ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde geliştirilmesini sağlamak.

- Bilimsel ve dille ilgili sözlükler basmak; eski kitap ve bilimsel belgeleri araştırıp yayınlamak.

- Bilim, edebiyat ve sanat dallarında Arap ve İslam kültürünü canlandırmak ve Irak’ın tarihini, medeniyetini ve zenginliklerini incelemeye özen göstermek.

- Çağdaş bilimlerin ilerlemesine vakıf olmak, bilimsel araştırmalar yapmak ve yeni teknolojileri geliştirmek.

- Telif, araştırma ve yayın konularına destek olmak.

- Irak içinde ve dışında üniversiteler ve bilim müesseseleriyle yardımlaşmak ve bunlarla bilim odaklı ilişkiler kurmak.

Bu yasa yürürlüğe girdikten sonra Türkmenlerle ilgili hükümlerinin ne derecede uygulanacağını zaman gösterecektir. Aslında önümüzde bu yasaya benzeyen iki yasanın örneği vardır. 1970 yılında çıkan ve Türkmenleri ilgilendiren yasa hükmündeki “Devrim Komuta Konseyi”nin 89 nolu kararının içeriğinde Kültür Bakanlığı bünyesinde bir Türkmen Kültürü Genel Müdürlüğü kurulması da vardı. O zaman bu genel müdürlük fiilen kurulmuş ve her ne kadar Baas Partisi politikasına uygun olarak çalışmışsa da bazı müspet çalışmalar da ortaya koymuştur. 2003 tarihindeki ABD işgalinden sonra bu genel müdürlük ortadan kaldırılmış diğer yandan 12 yıl sonra Türkmen politikacıların çalışma ve temasları sonucunda böyle bir genel müdürlüğün yeniden tesis edilme sözü verilmiş olmasına rağmen, bu söz hala yerine getirilmemiştir.

Bunun karşılığında yine 2003 tarihinden sonra ve tam olarak 2011 yılında çıkan Milli Eğitim Bakanlığı yasasında Türkmence Eğitim Genel Müdürlüğünün tesis edilmesi yer almış ve anılan genel müdürlük kurularak fiilen çalışmalarına başlamıştır. Bunun yanı sıra Irak Anayasası’nın 125. Maddesi de Türkmenlere kendi dillerinde eğitim verme hakkını garanti altına almış ve bu anayasal maddeden yararlanarak başta Kerkük şehri olmak üzere hemen hemen tüm Türkmen bölgelerinde Türkçe tedrisat başlatılmış ve bu alanda büyük mesafeler kat edilmiştir.

Irak Dil Kurumu yasasında Türkmen halkına tanınan hak ve imkanların fiiliyata geçirilebilmesi için Türkmen milletvekillerinin, Türkmen partilerinin ve Türkmen siyasetçilerinin azami şekilde bu uğurda çaba harcamaları gerekecektir, aksi takdirde bu haktan yararlanabilmek için yine uzun yıllar beklemeye ihtiyaç olacaktır.  

   Irak Parlamentosu kısa bir süre önce “Irak Dil Kurumu” yasa taslağını kabul ederek yasalaştırmıştır. Yasa resmi gazetede yayınlandıktan sonra yürürlüğe girecektir. On iki yıl gecikmeli olarak kabul edilen bu yasaya göre kurulacak olan Dil Kurumu, Başbakanlığa bağlı ve tüzel kişiliğe sahip bir kurum olacaktır. Adı geçen yasaya göre kurumun görevleri ise şunlardır:

- Bilimsel konularda devletle ve devlet müesseseleriyle istişarelerde bulunmak.

- Arapça, Kürtçe, Türkmence ve Süryanice dillerinin sağlamlığını korumak; bu dillerin bilim, edebiyat ve sanat alanlarının ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde geliştirilmesini sağlamak.

- Bilimsel ve dille ilgili sözlükler basmak; eski kitap ve bilimsel belgeleri araştırıp yayınlamak.

- Bilim, edebiyat ve sanat dallarında Arap ve İslam kültürünü canlandırmak ve Irak’ın tarihini, medeniyetini ve zenginliklerini incelemeye özen göstermek.

- Çağdaş bilimlerin ilerlemesine vakıf olmak, bilimsel araştırmalar yapmak ve yeni teknolojileri geliştirmek.

- Telif, araştırma ve yayın konularına destek olmak.

- Irak içinde ve dışında üniversiteler ve bilim müesseseleriyle yardımlaşmak ve bunlarla bilim odaklı ilişkiler kurmak.

Bu yasa yürürlüğe girdikten sonra Türkmenlerle ilgili hükümlerinin ne derecede uygulanacağını zaman gösterecektir. Aslında önümüzde bu yasaya benzeyen iki yasanın örneği vardır. 1970 yılında çıkan ve Türkmenleri ilgilendiren yasa hükmündeki “Devrim Komuta Konseyi”nin 89 nolu kararının içeriğinde Kültür Bakanlığı bünyesinde bir Türkmen Kültürü Genel Müdürlüğü kurulması da vardı. O zaman bu genel müdürlük fiilen kurulmuş ve her ne kadar Baas Partisi politikasına uygun olarak çalışmışsa da bazı müspet çalışmalar da ortaya koymuştur. 2003 tarihindeki ABD işgalinden sonra bu genel müdürlük ortadan kaldırılmış diğer yandan 12 yıl sonra Türkmen politikacıların çalışma ve temasları sonucunda böyle bir genel müdürlüğün yeniden tesis edilme sözü verilmiş olmasına rağmen, bu söz hala yerine getirilmemiştir.

Bunun karşılığında yine 2003 tarihinden sonra ve tam olarak 2011 yılında çıkan Milli Eğitim Bakanlığı yasasında Türkmence Eğitim Genel Müdürlüğünün tesis edilmesi yer almış ve anılan genel müdürlük kurularak fiilen çalışmalarına başlamıştır. Bunun yanı sıra Irak Anayasası’nın 125. Maddesi de Türkmenlere kendi dillerinde eğitim verme hakkını garanti altına almış ve bu anayasal maddeden yararlanarak başta Kerkük şehri olmak üzere hemen hemen tüm Türkmen bölgelerinde Türkçe tedrisat başlatılmış ve bu alanda büyük mesafeler kat edilmiştir.

Irak Dil Kurumu yasasında Türkmen halkına tanınan hak ve imkanların fiiliyata geçirilebilmesi için Türkmen milletvekillerinin, Türkmen partilerinin ve Türkmen siyasetçilerinin azami şekilde bu uğurda çaba harcamaları gerekecektir, aksi takdirde bu haktan yararlanabilmek için yine uzun yıllar beklemeye ihtiyaç olacaktır.