Rapor

Suudi Arabistan Dış Politikasında Asya Yönelimi

Suudi Arabistan dış politikası 2010’lu yıllardan sonra bir dönüşüm içerisine girmiştir. Monarşiler açısından beklenmedik kırılmalar anlamına gelen ve ciddi rejim tehdidi olarak görülen Arap halk hareketleri, küresel petrol piyasasında fiyatların dalgalanması ve ABD gibi küresel Ortadoğu’ya atfettikleri önemde meydana gelen değişmeler, Ortadoğu jeopolitiğinde Suudi Arabistan’ın kendisini yeniden konumlandırmasını gerekli kılmıştır. Yeni enerji kaynakları üzerindeki çalışmaların artırılması ve Kovid19’un uluslararası ticareti etkilemesi ile birlikte petrole olan küresel talebin gün geçtikçe azalması, Suudi Arabistan’ın petrole bağımlı olan ekonomisinde bütçe açıkları vermesine ve ekonomisindeki petrol-dışı sektörlerin çeşitliliğin artırılmasını içeren 2030 vizyonu gibi projelerin başlanmasına neden olmuştur. Bu yeniden konumlandırma siyasal ve askeri olduğu kadar ekonomik ve sosyokültürel bakımdan da Suudi Arabistan dış politikasında merkezi önemde olan Batılı ülkeler ile ilişkilere alternatif aramayı gerekli kılmıştır. Küresel ekonomide ağırlığı gittikçe artan Asya ülkeleri, Suudi Arabistan açısından bir alternatif oluşturmaya başlamıştır. Dolayısıyla son 10 yıllık süreçte değişim ve dönüşüm içerisinde olan Suudi Arabistan ekonomik, askeri ve siyasi boyutlarda Asya ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmeye çalışmıştır.
Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın 2016, 2017 ve 2019 yıllarında gerçekleştirdiği Asya turları, Suudi Arabistan dış politikasında Asya ülkelerinin öneminin artmasını ve Suudi Arabistan ile Çin, Pakistan, Hindistan, Japonya, Endonezya ve Malezya ile ikili ilişkilerin yeniden değerlendirilmesini ve uzun dönemli siyasal, ekonomik ve sosyokültürel iş birliklerinin kurulmasını da beraberinde getirmiştir. Muhammed bin Selman’ın 2016 yılındaki Asya ziyaretinin akabinde, Kral Selman bin Abdülaziz’in Şubat-Mart 2017’de gerçekleştirilen 31 günlük Asya turu, Çin, Japonya, Endonezya, Malezya, Brunei ve Maldivler’i kapsamaktaydı. Görülmemiş büyüklükte bir heyetle gerçekleştirilen ziyaretler, dünya basınında da geniş yankı uyandırmıştır. Kral Selman bin Abdülaziz’in Malezya, Endonezya ve Japonya’ya uzun yıllar sonra resmi bir ziyaret gerçekleştiren Suudi Arabistan ilk kralı olması, ülke yönetiminin dış politikada yeni ortakların Asya’da aranması iradesini de ortaya koymaktadır. 
2015 yılında Kral Abdullah’ın vefatının ardından Selman bin Abdülaziz tahta geçmiş ve görev değişimi dış politikada daha aktif ve çok boyutlu bir dönemi de beraberinde getirmiştir. 2015 yılından itibaren Mısır’da Yemen’de Suriye’de, Libya’da Lübnan’da Ürdün’de askeri, siyasi ve mali süreçlerde etkisini gösteren Suudi Arabistan, diğer yandan ABD, Rusya, Çin gibi küresel aktörler ile de ilişkilerini değiştirip dönüştürme gayreti içerisine girmiştir. Bu anlamda Asya ülkeleri de, Suudi Arabistan dış politikasında yeni alternatif olarak ortaya çıkmıştır.