Yemen’de Kırılgan Ateşkes Süreci: Zorluklar ve Riskler

3 Ekim’de (2022) Birleşmiş Milletler (BM), Yemen'in savaşan taraflarının ülke çapında bir ateşkesi uzatmak için bir anlaşmaya varamadıklarını açıkladı. Oysaki 2 Nisan 2022 tarihinde Yemen’de BM’nin arabuluculuğu ile ateşkes ilan edilmişti. Ateşkes bağlamında Yemen içerisinde ve sınır ötesinde herhangi bir saldırı yapılmayacağı, Husilerin kontrolündeki Hudeyde Limanı’na yakıt girişinin sağlanacağı, Sana’a Uluslararası Havalimanı’nda uçuşların sürdürülmesi taraflarca kabul edilmişti. Söz konusu ateşkesin Yemen halkı için istikrarlı bir barış ortamı sunması umulmuş, daha kapsamlı bir barış anlaşmasına dönüştürülmesi hedeflenmişti. Ancak henüz bu sağlanamamış; ateşkes 2 Haziran ve 2 Ağustos tarihlerinde yenilenmiş olsa da 2 Ekim’den itibaren sona ermiştir.

7 Nisan 2022’de Suudi Arabistan’ın baskısı üzerine Yemen Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi istifa etmiştir. Bu esnada Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından sekiz kişilik bir Başkanlık Yönetimi Konseyi oluşturulmuştur. Konsey üyeleri yarı yarıya kuzey ve güney bölgesinden seçilmiştir. Dört üye Suudi Arabistan destekli güçlere bağlıyken, kalan üyelerin BAE ile bağlantılı gruplardan olduğu belirtilebilir. Savaşın hâlâ sürmesi ve üzerine Yemen’in güney eyaletlerinde örgütlü ayrılıkçı yapılanma Güney Geçiş Konseyinin (GGK) varlığı, Ulusal Direniş Güçleri (National Resistance Forces) nezdinde Tarık Salih’in kuvvetleri ve diğer BAE destekli grupların ortaya çıkması krizin çözümünü daha çok zorlaştırmıştır. Bu bağlamda Başkanlık Yönetimi Konseyinin Husi karşıtı grupları bir araya getirmesi, birlik hâlinde bir askerî cephe oluşturması beklenmiştir. Başkanlık Yönetimi Konseyinin birlik kurulması hedefine ulaşmasının kolay olmadığı da anlaşılmaktadır. Çünkü konseyin sekiz üyesinin de ulusal hedeflerden ziyade kendi çıkarlarına odaklanmaya devam etme ihtimalinin yüksek olduğu kaydedilmektedir. GGK, hâlen bağımsızlık elde ederek güneyde kendi devletini kurmayı hedeflemektedir. Islah Partisi’nin ise Yemen’in siyasal ve toprak bütünlüğünü savunduğu; Husiler tarafından öldürülen eski Cumhurbaşkanı Ali Abdullah’ın Salih’in yeğeni Tarık Salih’in ise Sana’a da kontrolü ele geçirmek istediği kaydedilmektedir.

Kuruluşundan bu yana Başkanlık Yönetimi Konseyi Başkanı Raşid el-Alimi, bölgesel ve uluslararası ziyaretler gerçekleştirerek konseye destek sağlamaya çalışmaktadır. Yemen’de devlet hazinesi yetersiz olduğundan el-Alimi’nin maaşların ödenmesi, yardım hizmeti sağlanması ve ülkedeki kıtlığa son verebilmek için de destek alması gerekmektedir. Bu bağlamda el-Alimi, Suudi Arabistan ve BAE dışında da Kuveyt, Bahreyn, Mısır ve Katar gibi ülkelere de ziyarette bulunmuş ve Yemen’deki duruma dair ziyaret ettiği ülkelerde görüşmeler gerçekleştirmiştir.