2021 Yılında Türkmenler ve 2022’den Beklentiler

1921’de krallık olarak kurulan Irak devleti 100 yaşını doldurmasına rağmen Irak’ın üçüncü kurucu unsuru olan Türkmenler, siyasi, kültürel ve sosyal haklarına kavuşamamıştır. Irak devleti, yüzyıl içerisinde önemli değişimler geçirmiştir. 1958’de gerçekleşen Hür Subaylar darbesiyle Irak, krallıktan cumhuriyete geçmiştir. Türkmen aydınların Osmanlı Devleti’ndeki tecrübeleri Irak’ın kurumlarında kurucu rol almalarını sağlamıştır. Ömer Ali Bayraktar, Mustafa Ragıp Paşa gibi Irak Ordusunun Türkmen komutanları, örneğin 1948 Filistin Savaşı’nda önemli roller üstlenmişlerdir. Irak’ın kuruluşunda önemli rol üstlenen Türkmenler gerek kraliyet döneminde gerekse cumhuriyet döneminde birçok mezalimle karşı karşıya kalmıştır. Kraliyet ve cumhuriyet dönemindeki gelişmeler ve 2003 yılından sonra Türkmen bölgelerinin tartışmalı olarak nitelendirilmesi gibi meseleler, Türkmenlerin mevcut durumunu etkilemeye devam etmektedir.

10 Ekim 2021 erken parlamento seçimleri, İran ve ABD arasındaki gerilimin Irak yansımaları Irak’ın tüm etnik ve dinî gruplarını yakından ilgilendirdiği gibi Türkmenleri de yakından ilgilendirmiş ve etkilemiştir. Bu bağlamda Irak’taki yeni hükûmetin kurulma süreci ve ABD ve İran arasında Irak üzerinden yaşanan gerginliklerin olumsuz etkileri Türkmenlerin Irak’taki durumunu dolaylı ve doğrudan etkileyen hususlar olmuştur. Öte yandan her ne kadar 2017’de terör örgütü IŞİD’e karşı Irak merkezî hükûmeti tarafından zafer ilan edilmiş olsa da 2020 yılında olduğu gibi 2021 yılında da IŞİD eylemleri devam etmiştir. Özellikle Türkmen bölgelerinin IŞİD gibi terör örgütlerinin hedefi hâline geldiği görülmüştür. Diğer yandan 2021 Türkmen siyasetinde Irak Türkmen Cephesi (ITC) başkanlığındaki değişiklikler, seçim tecrübesi gibi önemli gelişmeler meydana gelmiştir. Bu çalışmada, 2021 yılında Türkmen bölgelerindeki siyasi ve güvenlikle ilgili gelişmelerin yanı sıra Türkmenlerin merkezî ve yerel hükûmetlerde temsil arayışı ve insan hakları durumu gibi gelişmeler incelenecek ve Türkmenler açısından önümüzdeki süreçte neler yaşanabileceğine dair çıkarımlar yapılmaya çalışılacaktır.